Cuốn thư đá. Ý nghĩa cuốn thư đá, bình phong đá, tác môn đá trong phong thuỷ.

Cuốn thư đá hay còn được gọi là bức bình phong bằng đá, tác môn đá là một vật mang nhiều ý nghĩa về phong thủy và tâm linh. Quý khách có thể thấy cuốn thư đá được sử dụng trong rất nhiều các công trình kiến trúc tâm linh như; Chùa, đình, đền, miếu, nhà thờ họ, từ đường hoặc tại các khu lăng mộ, nghĩa trang gia đình.

Ý nghĩa tâm linh của cuốn thư đá

Cuốn thư đá thường được dùng trong các kiến trúc tâm linh như đền, chùa, đình, nhà thờ họ; với công dụng chặn các âm khí, tà khí và điềm xấu ra khỏi khu vực thờ cúng, đem lại may mắn, bình an.

Cuốn thư đá thường được thiết kế đặc sắc, tạo vẻ đẹp trang nghiêm cho cả khu kiến trúc.

Cuốn thư cho nhà thờ họ thường được khắc những Hán Tự thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với tổ tiên – một nét đẹp văn hóa từ ngàn đời xưa của người dân Việt Nam.

2. Mẫu mã và thiết kế cuốn thư đá, bình phong đá đẹp.

 2.1. Cuốn thư chữ “phúc”.

Chữ “Phúc” được thể hiện dạng chữ tròn hay chữ cổ trên thân mặt trước của cuốn thư; là loại phổ biến nhất gồm bộ thị đi liền ký tự phúc, thị vốn là hình vẽ cái bàn thờ. Ký tự phúc mà người đời sau chiết thành nhất khẩu điền vốn là hình vẽ một vò rượu. Nghĩa là Cầu cho trong nhà được bình rượu luôn đầy, thế là đầy đủ, dồi dào và hoàn bị.

Ý nghĩa của chữ phúc thoạt kỳ thủy tương tự chữ phúc, ngày nay được hiểu là giàu. Chữ Phúc có nghĩa cầu xin gia đình được ấm no, hạnh phúc; không còn lo toan chuyện đời thường.

 2.2. Cuốn thư thể hiện chữ “Thọ” – Ngũ phúc

Chữ thọ cách điệu thành hình tròn còn được kết hợp với một vòng tròn bao quanh gồm năm con dơi và năm chữ Vạn xen kẽ nhau. Con dơi chữ Hán gọi là bức, đọc cùng âm [fú] với chữ phúc theo nghĩa may mắn, phúc lành.

Năm con dơi tức là “ngũ phúc” (gồm: Thọ – sống lâu; Phú – giàu có; Khang ninh – bình an; Du hiếu đức – có lòng ưa thích đạo đức; Khảo chung mệnh – sống lâu cho tới hết đời). Chữ Vạn là biểu tượng cho sự tốt lành, cát tường. Vạn còn đồng âm với chữ vạn (10.000) với nghĩa là vô số.

Như vậy, đặt chữ Thọ trong vòng 5 con dơi và 5 chữ Vạn hàm nghĩa mong ước hay cầu chúc được hưởng ngũ phúc và vạn thọ (sống lâu muôn tuổi).

Từ xưa chữ Thọ được sử dụng rất nhiều trong kiến trúc và phong thủy là biểu tượng của sự trường tồn sống lâu trăm tuổi. Trên thân cuốn thư chữ Thọ được cách điệu tài tình qua các hình vuông, tròn.

 2.3. Cuốn thư thể hiện “long cuốn thủy”.

Bức tranh Long hút nước phun mưa tránh hạn hán từ xa xưa đã gắn liền với đất nước nông nghiệp chúng ta.  Cảnh vẽ mô tả hình ảnh Rồng hút nước để phun mưa; giúp cho mùa màng trong nông nghiệp tránh cảnh hạn hán; hình ảnh này cũng gắn liền với nền văn mình nông nghiệp lúa nước của Việt Nam. Khi thể hiện trên thân Cuốn thư, bình phong đá mang tính phong thủy hút tài lộc về cho gia chủ.

 2.4. Cuốn thư “Lưỡng long chầu nguyệt”.

Với hình tượng 2 con rồng hướng về quả cầu thường được thấy trên thân cuốn thư đã có từ rất lâu đời; quả cầu lửa ở đây thực ra không phải là mặt trăng vì mặt trăng không thể bốc lửa cháy được; mà chính xác đây đây là hình tượng quả cầu mặt nguyệt âm dương, nên có thể gọi đúng là “lưỡng long tranh ngọc“.

Vì hình tượng hai con rồng là biểu tượng lực Âm – Dương cân bằng; hạt châu lại là biểu tượng của Thái cực; là biểu tượng của vũ trụ. Đây chính là biểu tượng ý nghĩa tâm linh cát tường; cân bằng trong cuộc sống trong hai thế lực âm (hoặc dương) đang chi phối vũ trụ (âm thịnh thì dương suy hoặc ngược lại).

3. Kích thước cuốn thư đá.

Để xác định kích thước Bình Phong đá chúng ta phải xác định vị trí đặt. Nếu đặt trước cửa bậc thềm đá thì kích thước phải rộng hơn cửa; để có thể chắn nhìn vào bên trong sân. Chúng ta tham khảo 1 số kích thước phong thủy khi làm cuốn thư như 147cm, 155cm, 167cm, 176cm, 217cm.

4. Chất liệu và giá làm nên cuốn thư đá – bình phong đá – tắc môn đá.

 4.1. Cuốn thư đá xanh đen.

Là loại đá phổ biến nhất có thể đặt phù hợp ở mọi nơi như nhà thờ, đình, chùa và lăng mộ, chế tác nên các sản phẩm đá mỹ nghệ.

 4.2. Cuốn thư đá vàng.

Rất phù hợp nếu gia chủ muốn thể hiện tính mỹ thuật sang trọng nếu đặt trong khuôn viên sân vườn hay gần nhà ở.

 4.3. Cuốn thư đá trắng.

Là chất liệu đá khi chế tác hoàn thiện thể hiện sự thanh tao, thanh nghiêm nếu kết hợp hòa quyện với khuôn viên sẽ tạo sự nổi bật cho kiến trúc, còn dùng để chế tác chân tảng đá.

  4.4. Cuốn thư đá xanh rêu.

Đá xanh rêu khai thác ở Thanh Hóa có độ dẻo và cứng là 2 đặc điểm khác biệt so với tất cả loại đá khác, còn được ứng dụng làm cổng đá, chiếu rồng đá.

5. Cấu tạo của cuốn thư đá

Mặc dù hình dạng của cuốn thư đá khá đa dạng nhưng một cuốn thư đá đẹp và hoàn chỉnh nhất định phải có đầy đủ ba phần; theo cấu tạo từ tập quán chế tác đá mỹ nghệ ngàn xưa đó là:

 Phần chân đế cuốn thư:

Phần này nằm dưới cùng của cuốn thư đá. Chúng được thiết kế để đặt và giữ tấm cuốn thư, giữ cân bằng và giúp cuốn thư được vững chắc hơn.

Phần thân cuốn thư:

Đây chính là phần chính của cuốn thư. Phần này thường có các họa tiết hoa văn được điêu khắc tỉ mỉ. Phần thân cuốn thư thường được làm bằng đá tự nhiên nguyên khối để tăng độ bền và tính thẩm mỹ cao nhất cho cuốn thư.

Phần hông cuốn thư:

Hai cột đá dựng sát hai bên hông của cuốn thư tựa như phần trụ cột vững chắc cho cuốn thư. Trên đỉnh cột đá thường có thêm bóng đèn để tạo nên vẻ đẹp cho cả cuốn thư.

6. Hoa văn trên cuốn thư đá

Họa tiết được chạm trổ trên cuốn thư được ví như “linh hồn” của cuốn thư đẹp. Để tạo nên những mẫu cuốn thư đẹp; người nghệ nhân chế tác cuốn thư phải chăm chút rất kỹ từng đường nét hoa văn dù là nhỏ nhất. Trên cuốn thư thường được chạm trổ các loại họa tiết như:

Họa tiết rồng cuốn thủy

Trong phong thủy thì rồng là một trong tứ linh mang ý nghĩa xua tan tà khí, là điềm lành. Nước (thuỷ) là yếu tố mang lại nhiều may mắn về tiền bạc, hưng thịnh. Họa tiết rộng và thủy kết hợp làm tăng thêm phần hoàn hảo cho cuốn thư đá.

Họa tiết lưỡng long chầu nguyệt

Thêm một họa tiết thường được khắc trên cuốn thư đẹp nữa đó là lưỡng long chầu nguyệt. Đây là hình ảnh hai con rồng được điêu khắc hướng đầu vào nhau và ở giữa là mặt nguyệt. Họa tiết này tượng trưng cho trời đất vĩnh hằng vô cùng ý nghĩa nên thường được chọn để khắc trên cuốn thư.

Họa tiết hoa sen

Hoa sen là biểu tượng của sự cao quý, thanh khiết do đó họa tiết hoa sen thường thấy ở nhiều công trình công cộng của nước ta, trong đó có trên các cuốn thư đá.

Cuốn thư có chạm khắc hình ảnh hoa sen sẽ làm tăng thêm vượng khí và thanh lọc điều xấu đồng thời cũng tượng trưng cho sự an nhàn, hạnh phúc.

Họa tiết Ngũ Phúc Lâm Môn

Họa tiết Ngũ Phúc Lâm Môn bao gồm năm con dơi kết hợp với chữ thọ và chữ vạn được khắc trên cuốn thư đẹp với mục đích giúp gia tăng vượng khí; mang đến tài lộc, trường thọ cho gia chủ.